Van boeken bezeten 10

Makine: Meesterlijke Muziek

De schrijvers waarvan de achternaam met een M begint, nemen de meeste ruimte in op mijn boekenplank (410 cm). Zou het toeval zijn? Iris Murdoch is onder de M-ers kampioen. Exclusief de prachtige herinneringen aan haar door John Bayley tel ik 20 Iris Murdoch-titels - slechts Henry en Cato ontbreekt. Ook Harry Mulisch (9 stuks) en de Mann-familie (12 prachtboeken) zetten zoden aan de M-boekendijk. Voor mij onverwacht voegt Guy de Maupassant liefst 11 nog steeds leesbare verhalenbundels toe aan de rij. Deze keer in de bezeten boekenrubriek geen Proust of prijswinnaar, en toch iemand die onze aandacht meer dan verdient. Wiens naam met een M begint: Adreï Makine.

Vandaag las ik De muziek van een leven van de in Rusland geboren en in Frankrijk wonende auteur Andreï Makine. Het boek, boekje eigenlijk van 122  bladzijden in een prettig grote letter is - het moet nog maar eens gezegd worden - prachtig ingenaaid uitgegeven door Uitgeverij De Geus in Breda (prijs: slechts 17 Euro). Dit is een boek waarvan je denkt: ha, dit lees ik in één keer uit en dat lukte me. Laten we eens nalopen hoe het verhaal verloopt en wat ik er als lezer aan overhoud.

Opnieuw een verhaal dat tijdens een lange treinreis aan een verder niet belangrijke toehoorder wordt verteld. Makine bewijst dat hij de Russische traditie kent, denken we nog even aan de treinreis die Tolstoi’s Kreutzersonate structuur geeft. De echte hoofdpersoon in De muziek van een leven is Alexeï Berg, hij vertelt zijn ongelofelijk spannende levensverhaal dat begint als jonge veelbelovende pianist. Het is mei 1941 en Rusland is nog net niet in oorlog. Alexeï staat vlak voor zijn eerste officiële podiumoptreden. Zijn ouders worden als zovelen zonder reden door de geheime dienst weggevoerd. Alexeï duikt onder in de Oekraïne en daar rolt de Duitse oorlogsmachine over het dorp heen. Hij denkt te profiteren van de chaos en de verwarring door de identiteit van een omgekomen Russische soldaat aan te nemen en in diens kleren, voorzien van een nieuwe naam aan de strijd deel te nemen. De muziek verdwijnt bijna geheel uit zijn leven, hij overleeft de oorlog en weet zijn nieuwe, onechte bestaan te rekken in Moskou tot hij zichzelf verraadt als pianovirtuoos. Alsnog een enkele reis Siberië, maar dertien jaar later reist hij in gezelschap van de toehorende verteller uit het barre Noorden terug en vertelt ingetogen, poëtisch en rijk aan beelden zijn bizarre verhaal.

Eerder las ik van Makine het even prachtige Een Siberische lente, gek genoeg ook al eens verschenen onder de titel De rivier de Amoer. Op de leesstapel liggen nog: Het Franse testament en Olga en Bekentenis van een afvallige vaandeldrager. Ik verheug me op zoveel toekomstig leesgenot. Heerlijk. Geniet mee.

Noud Bles