Van Boeken Bezeten 58 De nieuwe buren van 2007: Roemenië, kennismaking met de Roemeense literatuur
Van Boeken Bezeten 58
De nieuwe buren van 2007: Roemenië
Vanaf mei 2004, toen wij een hele groep nieuwe buren in de Europese Unie verwelkomden, verschenen er in deze rubriek overzichtsartikelen over acht van de tien, vaak onbekende Europese literaturen: Hongarije, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Estland, Letland en Litouwen. In dit rijtje ontbreken Malta en Cyprus, uit deze kleine Europese buurlanden is vrijwel geen in het Nederlands vertaalde literatuur verschenen. Twee nieuwe, verre buren dienen zich aan in 2007. Wat weten we over hun literatuur, wat kunnen wij uit Roemenië en Bulgarije lezen? Deze aflevering de Roemenen, een volgende keer de Bulgaren en wie weet ooit de Cypriotische en Maltheser literatuur.
‘We leven allen onder de hak van dezelfde laars. Dezelfde afwezigheid van de elementaire rechten, dezelfde schaamteloze leugenachtigheid. Overal: armoede, economische chaos, demagogie, onzekerheid, terreur.’ Dissidente Roemeense auteur Paul Goma schreef dit in januari 1977 in een openbare brief als steunbetuiging aan de Tsjechoslowaakse beweging Charta 77 en leverde de ondertekenaars verlies van rechten en gevangenisstraffen op. Paul Goma kreeg onder internationale druk een uitreisvisum. Tien jaar later het eerste massale arbeidersprotest in Brasov, de onrust werd onderdrukt, maar breidde zich vervolgens uit en eindigde op eerste Kerstdag 1989 met de val van Ceaucescu. 1 januari 2007: Roemenië wordt gewoon lid van de Europese Unie.
De Roemeense schrijvers schreven de afgelopen dertig jaar over:
-de verwerking van de Tweede Wereldoorlog; wie las er niet in de jaren zestig/zeventig Het vijfentwintigste uur of Pilatus aan de Donau van Virgil Gheorghiu?
-de rampspoed die het communisme bracht; Paul Goma: Met het woord tegen de muur (1979) of Het vierkante ei (1984), Herta Müller: De mens is een grote fazant (1988) of Reizigster op één been (1992).
-de vlucht in de fantasie, de zogenaamde ‘onirische’ literatuur, waarin de logica van de droom een alternatieve wereld schept in soms prachtige verhalen; zoals Sorin Titel: De lange reis van de gevangene (1981), Norman Manea: Leergeld (verhalen, 1989) of Het verhoor (1992) of Mircea Elida Aan het hof van Dionis (verhalen, 1982).
In de boekhandel zijn van Roemeense auteurs nu verkrijgbaar:
-Eliade, Mircea: Jeugd zonder jeugd (roman, Meulenhoff, € 15,90)
-Lang, Stephan: De Transsylvanische bruiloft (roman, De Geus, € 5,95), De mollenjager (roman, De Geus, € 17,00)
-Manea, Norman: De terugkeer van de hooligan (memoires, Meulenhoff, € 24,90)
-Müller, Herta: Drie romans bij De Geus: Hartedier, De vos en de jager en Vandaag was ik mezelf liever niet tegengekomen. Elk boek € 18,00.
Een aparte vermelding krijgt Mariët Meester die verschillende boeken schreef over de minst te benijden minderheid in Roemenië: de zigeuners of Roma. Haar laatste: Sla een spijker door mijn hart is uitgegeven door Balans en kost € 19,50.
Dezelfde uitgeverij brengt de omvangrijke bundel Moderne Roemeense verhalen, verzameld door de Roemenië-kenner van het eerste uur: Jan Willem Bos. Op dit boek, zonder twijfel de beste hedendaagse kennismaking met de Roemeense literatuur, moeten we nog tot maart van dit jaar wachten. Van boerenverhalen tot de postcommunistische renaissance en alles wat ertussen ligt. Intekenen Roemenië-liefhebbers! ISBN 978 9045000015, 400 pag., € 29,90.
Noud Bles
Maak jouw eigen website met JouwWeb