LEESKRINGTEKST

Noud Bles De gelukkige roofvogel

Deze leeskringtekst is bestemd voor leeskringen en leesclubs die de roman De gelukkige roofvogel op hun lijst zetten. Er zijn goede redenen om voor het lezen en bespreken van dit boek te kiezen:
· De roman behandelt actuele thema’s als wereldwijde milieuproblematiek, klimaatverandering en dreiging van grootschalige besmetting door een onbekend virus, maar houdt zich ook bezig met basisvragen over liefde, trouw, lijden en dood.
· Het verhaal speelt zich af in een herkenbaar door en door Nederlands decor. Een belangrijke rol is weggelegd voor de verhouding tussen stad en platteland.
· Er zijn verschillende pregnante hoofdpersonen die invoelbaar zijn beschreven.

De leeskringtekst is een voorstel voor de bespreking van de roman, waarin deelnemers een afgesproken bijdrage leveren. Elke leeskring is anders en vult de behandeling naar keuze op eigen wijze in.

1.Welkom.
2.Iets over Noud Bles
1945: geboren op 19 maart in Vinkeveen. Vader gemeenteambtenaar, moeder onderwijzeres. Groeit op in het waterrijke poldergebied tussen Amsterdam en Utrecht. In de naoorlogse jaren gaat wederopbouw boven welvaart, is de godsdienstige zuil (voor hem R.K.) de bepalende factor en er gelden vooroorlogse, haastig gerestaureerde normen en waarden.
1961-1966: Verhuist naar Breda en volgt de HTS, ontmoet daar zijn liefde en muze en begint te schrijven.
1963: Eerste publicatie gedicht Noodlot in dagblad De Tijd-Maasbode, 9 maart.
1964: Gedicht Wij leven krijgt de poëzieprijs van de 7e Jong Nederlandse Literaire dagen in St.-Martens-Latem, België.
1968: Trouwt met Mieke van der Velden, gaat wonen in Nijmegen en vindt werk als technical writer bij Friden. Dochter Merlijn wordt in 1969 geboren.
1970: verhuist naar Gendt in de Betuwe.
1973 - 2004: werkt in managementfuncties bij de universiteit en UMC in Nijmegen.
1978: Gedichtenbundel Gedichten zijn woorden (in eigen beheer uitgegeven)
1983: Debuutroman De barokjager verschijnt bij Uitgeverij De Prom, herziene herdruk bij Uitgeverij Aspekt, 2021.
1985: Tweede roman De Weelde verschijnt.
1990: Roman De Poolse weg wordt gepubliceerd bij Uitgeverij Manteau, herziene herdruk bij Uitgeverij Aspekt, 2018. De Ravenberg Pers brengt bibliofiele gedichtenbundel Schijngestalten uit.
1992: Verhalenbundel Het Anatomisch museum en andere verhalen verschijnt. Uitgebreide tweede druk bij Uitgeverij Valkhof Pers, 2001.
1994: Roman Bevrijdingsvuur, herziene herdruk bij Uitgeverij Aspekt, 2020.
2004: Stopt met part time werkzaamheden bij het UMC St Radboud en is sindsdien voltijds schrijver en organisator van literaire activiteiten (zie ook in de bijlage).
2009: Roman De gelukkige roofvogel verschijnt bij Uitgeverij Free Musketeers. Engelse vertaling The Happy Raptor, 2014.

2011: Verhalenbundel Faust aan de Waal wordt uitgegeven door Museum De Stratemakerstoren, Duitse vertaling Faust an der Waal, 2015 

2017: Roman De verborgen hand verschijnt bij Uitgeverij Aspekt.

2019: Roman Zoons zonder vader verschijnt bij Uitgeverij Aspekt.

2020: Uitgeverij Aspekt brengt Noud Bles editie van tijdschrift Bühne uit ter gelegenheid van zijn 75e verjaardag 

2021: Oekraïne: Hoog op de zuil van vrijheid, achtergronden, geschiedenis en literatuur, samengesteld door Noud Bles

Noud Bles begon met het schrijven van gedichten, daarna kwamen korte verhalen, romans, columns, feuilletons en vertalingen. Zijn gedichten zijn toegankelijk en altijd verrassend in de combinatie van thema’s en woordgebruik. De korte verhalen van Noud Bles ontspringen vaak in de realiteit, maken uitstapjes naar andere werelden zonder te vervallen in fantasy of science fiction. Zijn romans bevatten gedurfde hypothesen over plausibele afwijkingen van normale situaties, personages en gebeurtenissen.
Andere activiteiten: zie de bijlage

3.Samenvatting van De gelukkige roofvogel:
Kan de klimaatverandering de liefde doen ontdooien zoals het Poolijs smelt onder invloed van de milieuverstoring? Willem de Vree hoopt het en hij verwacht zijn geliefde te herwinnen met hulp van een groepje uiteenlopende bezoekers op zijn dertigste verjaardag. Hoe reageert die dag Nederland op de uitbraak van de dodelijke griepepidemie, hoe reageren zijn vrienden? Is de stad het beste toevluchtsoord of overleef je beter in het dorp tussen de rivieren? De natuur die altijd de sterkste is, heeft voor allen een wrede verrassing in petto.

4.Waar gaat het boek over? Thema’s volgens de eerste lezers:
· Over de tegenstelling tussen het dorp en de stad, over persoonlijke gevoelens ten opzichte van de rampen die voor iedereen dreigen en hoe tenslotte iedereen aan zichzelf is overgegeven. (Wam de Moor)
· De droogte versus de wateroverlast in het rivierengebied is een apart en mooi gevonden thema. In het einde sciencefictionachtige elementen die goed in het geheel passen. (Riny Polman)

5.Rondje leeservaringen voor de pauze: kort, wat vond je ervan en waarom? Welke thema’s hebben je aangesproken, welke niet? Welke elementen gaan we uitdiepen, welke meningen tegenover elkaar zetten?

6.Pauze.

7.Voorstel discussie naar keuze aan de hand van thema’s: 
a.Welke hoofdthema’s kwam je tegen in dit boek? Hebben ze iets met elkaar te maken? Heb je een plot of intrige kunnen ontdekken. Hoe zou je die willen omschrijven? 
b.Wie is voor jou de hoofdpersoon in de roman? Wat voor iemand is dit? Kon je je met deze hoofdpersoon identificeren? Op welke manier? Welke andere hoofdpersonages kwam je tegen? Welke onderlinge relaties trof je aan tussen deze personen? Wat veranderde er in de verhoudingen in de loop van het verhaal? Elke hoofdpersoon vertegenwoordigt een eigen opvatting over de optredende klimaatverandering, hoe luiden die meningen en wat is je oordeel over hun opvatting?
c.Welke verschillende plaatsen van handeling kon je onderscheiden? Wat is de relatie met de verschillende onderdelen van het verhaal? Had het boek zich in een heel andere omgeving kunnen afspelen? Waarom wel, waarom niet?
d.De twee grote verhaallijnen in de roman zijn: het verloop van de liefdesgeschiedenis tussen Willem en Nanette en de (al dan niet door de klimaatverandering beheerste) hoogzomer. Wanneer en hoe kruisen die verhaallijnen elkaar. Hebben de gebeurtenissen in de ene lijn invloed op die in de andere?
e.Noem de voor jou meest kenmerkende details. Welke betekenis(sen) ken je daaraan toe? Op welke manier horen ze bij de personages? Of bij de gebeurtenissen? Of bij de locaties?
f.Kun je iets zeggen over de stijl in het boek? Wat beviel je goed? Wat vond je minder?
g.Hoe eindigt het boek? Wat vind je van dit slot?

PM: hoe oordelen anderen (de eerste lezers):
· Ik heb het niet bij het eerste hoofdstuk kunnen houden, zo boeiend bleek het verhaal. Vier dagen na lezing heb ik het boek nog uiterst geboeid in mijn hoofd. Een prachtboek. (Wam de Moor)
· Het einde vond ik mooi en poëtisch. (Riny Polman)
· Ik heb het boek geopend en in een ruk uitgelezen. Ik heb me absoluut niet beperkt tot het eerste hoofdstuk, het verhaal vraagt gewoonweg om gelezen te worden. Het is een spannend en meeslepend. Erg bedankt voor je verhaal. (Bertus de Veth)

8.Wat kun je nog meer…
· lezen van Noud Bles: eerdere romans De barokjager, De Weelde, De Poolse weg, Bevrijdingsvuur. Korte verhalen, novellen, gedichten en columns: zie de bijlage
· Luisteren naar de muziek die in De gelukkige roofvogel wordt genoemd, zie muziek in de bijlage.
· Voor de liefhebbers extra informatie over en rond het boek en de auteur in de bijlage.
· Lezen van ‘verwante’ Nederlandse auteurs: Simon Vestdijk, De kellner en de levenden, Stefan Brijs, De engelenmaker, Gerbrand Bakker, Boven is het stil.


Bijlage

Belangrijkste publicaties van Noud Bles:
Debuut: Noodlot (gedicht), in De Tijd-Maasbode, 9 maart 1963
Prijs: Wij leven (gedicht) werd bekroond met de poëzieprijs van de 7e Jong Nederlandse Literaire dagen in St.-Martens-Latem, België, 12 juli 1964
Roman: De barokjager, uitgeverij De Prom, 1983, tweede druk uitgeverij Aspekt, 2021 
Roman: De Weelde, uitgeverij De Prom, 1985
Verhaal: Venus Lorelei Waaldijk, in Gelderland in proza, poëzie en prenten: SBK-Gelderland, juni 1989
Roman: De Poolse weg, uitgeverij Manteau, maart 1990, herziene tweede druk uitgeverij Aspekt 2018
Gedichtenbundel: Schijngestalten, uitgeverij De Ravenberg Pers, november 1990
Vertaling poëzie: Schaduwen werpen hun gebeurtenissen vooruit, inleiding en vertaling van 12 gedichten uit de voormalige DDR, Preludium, januari 1992
Verhalenbundel: Het Anatomisch Museum, uitgeverij Manteau, februari 1992, uitgebreide herdruk uitgeverij Valkhof Pers, 2001
Vertaling essay: Dit jaar, dacht ik, moet het zwijgen de tekst zijn, over het verval van de DDR en de rol van de intellectuelen, een essay van Kurt Drawert, in Kreatief, juni 1993
Novelle: Knooppunt van hemel en hel, uitgave Dekker en Van de Vegt, december 1993
Roman: Bevrijdingsvuur, uitgeverij Manteau, september 1994, herziene tweede druk uitgeverij Aspekt, 2020 
Brief aan mijn prins, brief in jubileumboek Brieven Onder Nummer, GBK, dec. 1997
Verhaal: Mevrouw de Voorzitter..., Uitgeverij KUN, februari 1998
Novelle: Bij Ibis!, uitgeverij Valkhof Pers, april 2000
Verhaal: Mongool in Ulanbator, in Omzien, land van herkomst, boekenweek 2001
Verhaal: Liszt voor de lichte linkerhand, De tweede ronde, zomernummer 2003
Gedichten: Maja en Schijngestalten, Poëziepuntgl, juninummer 2004
Verhaal: Het korte avontuur van het leven en de dood, De tweede ronde, zomernummer 2004
Gedicht: 22 februari 1944 - 2004, Poëziepuntgl, septembernummer 2004
Gedichten: 22 februari 1944 - 2004 en Maja in Navel van ’t land, Nijmegen in gedichten, Uitgeverij 521, maart 2005
Gedicht: Furmint in Druif & droesem, gedichten over wijn, uitgave Poëziepuntgl, oktober 2005
Verhaal Faust aan de Neckar in het zomernummer van De tweede ronde juni 2006, eveneens in: Zomerboek, verhalen voor in de vakantiekoffer, uitgeverij Mouria 2006
Verhaal Rookgordijn in het herfstnummer van De tweede ronde (thema: roken) september 2006
Gedichten Bruiden voor een halve nacht en Odessa Mama in decembernummer Poëziepuntgl 2007
Gedicht Woorden als water, zwijgen als wijn in junimummer Poëziepuntgl 2008, optreden in Het park vertelt, Oosterbeek 25 juni 2008
Artikel: Literaire bakens in Nijmegen in septembernummer Poëziepuntgl 2008
Verhaal De ander zijn brood in De tweede ronde (medisch nummer), september 2008.
Gedicht Muziek voor zwijgende instrumenten in Dichterbij de IJssel, gedichten over Doesburg uitgeverij Kontrast, optreden tijdens de HermenHommage op 2 november 2008

Verhalenbundel Faust aan de Waal, uitgave van museum De Stratemakerstoren, 2011

Gedichten Wie ik ben, een portret van een mensenleven, uitgave van het Anatomisch Museum Nijmegen, 2011

Gedichten en verhalen in: Mythen en wondergeboorten, uitgave van het Museum voor Anatomie en Pathologie Nijmegen, 2015

Roman De verborgen hand, uitgeverij Aspekt, 2017

Roman Zoons zonder vader, uitgeverij Aspekt, 2019

Noud Bles editie tijdschrift Bühne, uitgeverij Aspekt, 2020 

Informatief boek Oekraïne: Hoog op de zuil van vrijheid, Uitgeverij Aspekt, 2022

Activiteiten:
Noud Bles verzorgt cursussen verhalen schrijven, begeleidt leeskringen en maakt literaire programma’s; ook coördineert hij literaire projecten zoals het culturele huisprogramma Radboud Reppen en Roeren van de Radboud Universiteit. In Nijmegen is hij mede-oprichter en bestuurslid van de Stichting Literaire Activiteiten Nijmegen, de Nijmeegse Letterentafel en de werkgroep Literaire bakens Nijmegen. Elke maand schrijft Noud Bles de actuele column Van Boeken Bezeten in de Nieuwsbrief voor de Boekhandel Polman (op internet: http://www.boekhandelpolman.nl) Zie voor alle activiteiten: http://www.noudbles.nl (kies in de website: activiteiten en agenda).

Overzicht recente activiteiten:
·Interview voor publiek met Wim Hazeu over de biografie van Simon Vestdijk, Boekhandel Dekker van de Vegt, november 2005.
·Idem met Michiel van Kempen over Frank Martinus Arion en de Antilliaanse literatuur, Bibliotheek Bemmel en  Boekhandel Dekker van de Vegt, november 2006.
·Idem met Hagar Peeters over haar werk bij Boekhandel Hijman in Arnhem, februari 2009.
·Inleiding op en uitvoering van onderdelen van het programma over het korte verhaal in het Wintertuinfestival, najaar 2006.
·Initiatiefnemer en voorzitter van de Letterentafel Nijmegen, periodiek overleg van letterenprofessionals in Nijmegen. 
·Medeoprichter en secretaris van Stichting Literaire Activiteiten Nijmegen.
·Bibiliotheekprojecten in Nijmegen en Lingewaard voor de actie Nederland Leest in 2006 en 2007.
·Opzet en uitvoering van het cultureel programma Radboud Reppen en Roeren op de Radboud Universiteit, 2007 - 2016.
·Literaire maaltijden van en over Hongarije, Rusland, Spanje, China en Turkije.
·Artikelen over de literatuur van Midden- en Oost-Europese landen, over humor in de Nederlandse letteren, over recente en oudere boeken van bekende en minder bekende auteurs, over reisboeken en over boeken op reis, over Nederlandse, Russische, Chinese en andere auteurs, over lezen en eten, over verhalen en beeldende kunst, kortom over alles wat direct of indirect met boeken en schrijvers te maken heeft. Deze artikelen verschenen onder de titel Van Boeken bezeten elke maand in nieuwsbrief  Boekhandel Polman en zijn verzameld in de website van Noud Bles: http://www.noud-bles.nl (kies in de website: columnarchief).

Muziek

Veel boeken verwijzen naar muziek en De gelukkige roofvogel is hierop geen uitzondering. In het eerste hoofdstuk van deel 3 geeft Willem de Vree hun voorkeur voor Franse chansons aan: ‘Ik kocht de vrouwen, Juliette Greco, Edith Piaf en Frida Boccara, Nanette koos de mannen: Gilbert Bécaud, Charles Aznavour en Enrico Macias. Van Enrico Macias hield ze nog meer dan van mij.’ Chansons van Enrico Macias die genoemd worden: Le mendiant de l’amour, Sur le même bateau, Sans voir les jours.

Gedicht

De aarde en het zinkend schip

Wie herinnert zich niet een zinkend schip,
dat zodra men erover spreekt
weer even opduikt uit de golven
om opnieuw voorgoed onder te gaan
met hier en daar een trouwe kapitein
of een tot het bittere einde spelend scheepsorkest,
dat stilvalt op de bodem van de zee.

Waar het stilletjes aan krioelt van
zich langzaam openende vuilnisvaten,
in beton gegoten splijtstofstaven,
chemisch afval, zware metalen
en alle andere bewijsstukken,
die uit voorzorg, mocht de evolutie toch mislukken,
als toekomstig fossiel in baarmoeder aarde
worden gedeponeerd.

Wat niemand werkelijk weet
en waar de wetenschap van af moet blijven
is of het vraag is of zekerheid
of ergens er tussen in:
beweegt de aarde naar het zinkend schip
en noemen we dat eeuwigheid.

Noud Bles

In: Iambe, 3^e jaargang nr 10 (1983)
In: Schijngestalten, 1990