Van Boeken Bezeten 64

Lezen, lezen en nog eens lezen 

Lezen, waarom doen we het? Waarom je afsluiten van je omgeving? Waarom al die aardige, bezige, ambitieuze mensen uit je hoofd bannen, zelfs je geliefde mag je niet storen? Want je hebt een mooi boek, misschien wel het mooiste boek ooit geschreven en het ligt gesloten in je handen. Je opent het en je trakteert jezelf door je te verliezen in de wereld en de personen die de schrijver voor jou oproept. Meer en meer mensen lezen, Van Boeken Bezeten geeft het antwoord op de vraag waarom, dit keer aan de hand van het werk van twee zeer uiteenlopende schrijfsters.

‘Ze lezen,’ schrijft Marjolijn Februari in haar roman De literaire kring, ‘om te reizen, om te ontwaken, het oordeelsvermogen te perfectioneren, de innerlijke democratie te versterken, om zichzelf als de hoofdpersoon in een romanplot te zien, ze lezen om al die dingen te leren kennen die buiten hun bewustzijn zijn gebleven... Ze lezen om er beter van te worden, immaterieel tenminste.’ Wat een grenzenloze ambitie! En dan heb ik het citaat van Kant voor het gemak weggelaten en een tussenzin uit het Engels vertaald. Maar we hebben in Februari’s boek te maken met een leeskring die model staat voor de weldenkende klasse in Nederland. Een klein groepje in een kleine plaats aan het einde van hun succesvolle carrière. Zij gaan vertrouwelijk om met de groten in de literatuur en kennen de bij de massa onbekende fijnschrijvers op hun zelfvoldane duimpje. Romans van Nagieb Mahfouz, de Nobelprijswinnaar uit 1988, zijn net goed genoeg voor hun werkster, over dat leesniveau lezen we in De literaire kring. Geen wonder dat de internationale bestseller van een mislukte dorpsgenote door alle leden van deze eliteleeskring wordt geweerd. Ten onrechte, aan het einde blijkt het bestaan van deze roman (niet de inhoud) de sleutel te zijn die de deksel van een stinkende doofpot opent. Na een wat verwarrend begin biedt De literaire kring mooie observaties van “Ons Soort Mensen” en blijkt de roman het voertuig voor het intellectuele debat, een sterke kant van de schrijfster die wij kennen van haar column in De Volkskrant op zaterdag.

In Afgunst, het geschenk voor kopers van het spannende boek in de maand juni, is een volstrekt andere schrijfster aan het werk. Saskia Noort, de succesvolle thrillerschrijfster, voert in deze novelle ook een bestsellerauteur ten tonele, een nog jonge, nog steeds overrompelend knappe vrouwelijke schrijver, maar wel een die haar mannetje staat. Ze wordt omringd door mannen van het slechtste soort, haar voormalige minnaar, een mislukte literaire auteur, die op gruwelijke wijze wraak neemt, voorop. Maar vlak die andere kerels ook niet uit, haar nieuwe minnaar of haar nieuwe echtgenoot. Zelfs de jonge agent die haar slechts liefdevol hoeft op te nemen en te troosten, ziet in haar de dader, en niet het onschuldige slachtoffer dat zij in werkelijkheid is. Saskia Noort lees je omdat zij boeit. Spannende gebeurtenissen worden door haar op een spannende manier verteld. Een klassieke opbouw, proloog en epiloog van de buitenstaanders in het verhaal, gecombineerd met korte hoofdstukken waarin het perspectief heen en weer zwiept tussen de beide hoofdpersonen.

Lezen doe je alleen, beweren mensen die er verstand van hebben, en daar is - behalve bij het voorlezen - nu eenmaal geen ontkomen aan. Steeds meer mensen die lezen hebben er behoefte aan om daar met anderen over te praten. Ze willen hun leeservaring delen, hun opwinding kenbaar maken en hun opinie toetsen aan die van andere lezers van het boek waarin ze zich hebben teruggetrokken uit de roerige wereld. Steeds vaker doen lezers dat in clubverband. Zo’n vier- à vijfduizend leeskringen zijn er in Nederland, In onze gemeente Lingewaard zijn er, naar mijn schatting, zo tussen de vijf en de tien formele en informele groepen van lezers die een boek bij de kop pakken en bij elkaar komen om over de inhoud, de schrijver, zijn/haar andere boeken, de relaties tussen het verzonnen verhaal en de echte wereld en nog veel meer te discussiëren. Het kan er fel aan toe gaan op zulke avonden kan ik uit eigen ervaring melden. In de zomer liggen de meeste leeskringen stil en leest eenieder zijn eigen zomerboek. En menigeen verheugt zich op het begin van het komende leeskringseizoen als aan de lijst van nieuwe boeken wordt begonnen. Weer anderen nemen zich voor lid te worden en eindelijk eens werk te maken van het verlangen om een prachtroman te openen en zichzelf te trakteren door zich te verliezen in de wereld en de personen die de schrijver oproept. Aanmelden voor een leeskring kan bij elk van de vele vestigingen die de openbare bibliotheek in Lingewaard rijk is. Haast je, want de omvang van elke leeskring is beperkt.

Noud Bles

Marjolijn Februari: De literaire kring (Prometheus, 2007) gebonden € 17,95
Saskia Noort: Afgunst (CPNB, 2007) cadeau-uitgave maand van het spannende boek
Saskia Noort: Nieuwe buren (Anthos, 2006) paperback € 15,-, gebonden € 22,95
Saskia Noort: De eetclub (Anthos, 2004) midprice editie € 12,50, paperback € 19,95