Van Boeken Bezeten 100

Boeken verslinden in Rotterdam en Dordrecht

Voor deze laatste column Van Boeken Bezeten in de laatste nieuwsbrief van Boekhandel Polman reisden wij in het weekend van 19 en 20 juni af naar Rotterdam en Dordrecht. Wat zoek je als lezer in deze steden, wat vind je er en welke dingen zijn er aan te raden?

Zaterdag 19 juni 2010, Nederland is in de ban van het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika. Ons oranje-elftal speelt vanaf half twee de tweede wedstrijd, tegenstander is Japan. In de trein vallen wij op: geen oranje trui, sjaal of petje. Als we om 13 uur 35 in de Rotterdams tram stappen en met onze net geactiveerde ov-chipkaart inchecken zijn de voertuigen van lijn 7 helemaal leeg en de wegen naar het Westplein geheel verlaten. Ons doel is het Westelijke Handelsterrein, een serie voormalige havenloodsen die na overkapping van het middenstuk een oase heeft opgeleverd, globaal gelegen tussen de Kunsthal en de noordelijke Maasoever. De loodsen zijn omgetoverd in cafeetjes, restaurantjes, galerietjes met terrasjes voor de deur en knusse inpandige ruimtes. Achteraan links in pakhuis 26 en 27 vinden we Grand Café Restaurant Biblio voorzien van brandende open haard, meters gevulde  boekenplanken en menukaarten in de vorm van een kloek naslagwerk. Onze tafel kunnen we kiezen: behalve de serveerster en twee de keuken inschietende koks is er niemand in het etablissement, en dat zal deze middag zo blijven. Aan de voet van een verlichte wereldbol strijken we neer en gaan op onderzoek uit. Het menuboek heeft een voorwoord, verschillende hoofdstukken en een  nawoord. We drinken witte wijn en prosecco met stukjes aardbei en eten een driedeks clubsandwich met omelet, zalm en uitbundig gezond groen. Bij de tafels en langs de wanden losse boeken en series encyclopediën. Elsevier en de Baedeker voor de huisvrouw. Maak je jeugd tot een succes luidt het welgemeende advies op de rug van een boek uit 1976, Koud is de zee probeert Edward L. Beach ons vergeefs in vertaling te verleiden. Aan de wand een flink iuit de kluiten gewassen saxofoon en de mededeling dat op elke laatste zondagmiddag van de maand de jazzsessie losbreekt van 15 - 17.30 uur. In Zuid-Afrika zou een doelpunt zijn gevallen, we blijven ongewis voor wie. De serveerster kan ons geen boek aanbevelen. Ze leest niet. Jammer genoeg niet, zegt ze erbij. Maar haar studie plus haar baan in Biblio tot twee uur ’s nachts weerhouden haar van het genieten van belleterie.

In de tram naar het Oostplein vernemen we de uitslag van de strijd van onze Oranjemannen. Een-nul, waardeloze wedstrijd om te zien, maar alweer drie punten in de rood-wit-blauwe tas, meldt de tramconducteur in het vrijwel lege Rotterdamse openbaar vervoer. Van schrik checkt Mieke dubbel uit bij het verlaten van het rijtuig. Dat is voor ons dubbel vangen, troost de RET-er haar. Op het Oostplein vormen we het middenveld tussen een hossende oranje voorhoede en een hossende en scanderende achterhoede die ook gekleed gaat in oranje veldtenue. Die voor ons hebben toeters van minstens een meter lang. Gelukkige gaan de drie linies dezelfde richting uit. Bij Grand Café Hoofdstuk Twee slippen wij ongemerkt de hoofdingang binnen. Alweer een aan het boek en de boekenwereld gewijd café-restaurant. Aan de achterkant een binnenhaven die zoals we later horen Boerengat heet. Boeren zijn er niet te zien, in het water deint het sneeuwwitte jacht Comtessa. De buitentemperatuur komt het hele weekend niet boven de 14 graden en er waait een lichte noordwesterstorm. Binnen is het behaaglijk, de open haard is ook hier aangestoken en de menuboeken lijken verdacht veel op die in het zo-even verlaten Biblio. In Hoofdstuk Twee aten we eerder met vrienden, de tafels aan beide kanten omgeven door rijen boeken. Die boeken zijn verschoven naar de vensterbanken. Een snelle inspectie leert dat de keuze niet uitsteekt boven het collega-boekenrestuarant. Gewrard Walschaps De wereld van Soo Moerman is het allerhoogst bereikbare. Mijn vraag om een leesadvies wordt door de dienster opgevat als een oneervol voorstel. Ze brengt na enig aandringen de in het menuboek aangeprezen proeverijen en drank. Het café is winnaar van een Rotterdamse prijs: de koffietrofee 2009 genaamd Ketelbinkie. Op mijn rondgang door het pand ontdek ik een somber borstbeeld van Emiel Verschaeve, en dan krab je achter je Noordnederlandse oor. Emiel, is dat familie van Cyriel Verschaeve, de Vlaamse dichter, nationalist, collaborateur en priester? In het restaurant deint de muziek even heftig als de bootjes op het water in het Boerengat. Boven de uitgang zijn op een schoolbord spreuken genoteerd als: ‘Een boek is het stoffelijk overschot van een idee,’ en ‘Het leven is een droom, maar dromen is geen leven.’ Met dit laatste in gedachten verlaten we Rotterdam en haastten ons naar Dordrecht. Aan de haven overnachten we in het gelijknamige Bed & Breakfast in een antiek gemeubileerde kamer onder het engeltjesplafond. Het grote bed kent een ondiepte in het midden en daar rollen we ’s nachts zoetjes van beide kanten naar toe. Op zondagmorgen wekken ons de vele kerkklokken en na het ontbijt wandelen we naar Museum Huis Van Gijn. Daar treffen tot onze verrassing we de Vriesendorpdynastie, Simon van Gijn trouwde in 1864 met Cornelia Agatha Vriesendorp en kocht het huis aan de Nieuwe Haven dat een verrassend beeld geeft van het leven van een rijke verzamelaar in de negentiende en vroege twintigste eeuw. We verlustigen ons aan de rijk opgezette bibliotheek, waar men allervriendelijkst erop let dat we geen boek aanraken.

Het Boekmansrestaurant in Dordrecht-Stadspolders blijkt gesloten, dus boemelen we met de stoptrein Dordrecht-Gorinchem-Gelderlmalsen-Tiel naar Elst. Terug naar de Betuwe waar we Polmans Boekenpaleis *) in ons hart sluiten. Alle boeken die je in handen kunt nemen, openslaan en kopen. Met het advies van Riny, Riekje of Stella. Of het commentaar van Frans.

Noud Bles

Wat Riny aanbeveelt: Kressman Taylor Adres onbekend
Riekje: Irene van Lippe Biesterfeld: Leven in verbinding
Stella: Pulkinen de Grens
Sanne: Collins Hongerspelen
Frans: Samson Winter in Madrid

*) Boekhandel Polman heet nu De Toren van Bemmel en wordt enthousiast gedreven door een collectief dat samen de coöperatie De Toren van Bemmel vormt.