Van boeken bezeten 19

Boeken voor verzamelaars

In Bemmel ging je niet zo heel lang geleden voor de bestrijding van je lichamelijk ongemak naar de witte villa in de Loostraat waar de huisarts Holthuis zijn praktijk had. In de ruimten waar je op je beurt wachtte, de assistente je bloed prikte of waar je je medicijn kon afhalen, staan nu manshoog containers met boeken, mappen en tijdschriften. Overal langs de wanden zijn planken met boeken en op de grond liggen boeken in stapels. Naast de huisdeur de mededeling: Fokas Holthuis, antiquariaat.

Fokas en zijn zaken- en levenspartner Paul Snijders ontvangen me in de voormalige spreekkamer. We drinken er thee en ik stel mijn eerste vraag. Een antiquariaat is een winkel in tweedehands boeken, is dit jullie winkel? Nee, roepen beide heren in koor, dit is geen winkel en wij verkopen geen tweedehands boeken. Wij zijn een gesloten antiquariaat, je kunt bij ons alleen op afspraak terecht. En waarvoor? Wij zijn, zegt Fokas, gespecialiseerd in Nederlandse literatuur na 1880. Daarbinnen gaat het bij ons vooral om zeldzame boeken. Eerste drukken, liefst gesigneerd en met opdracht of bibliofiele uitgaven. Dan handschriften, brieven en foto’s. Het zijn zeldzame exemplaren die even gewild als flink geprijsd zijn. Ter illustratie wijst hij in zijn recente catalogus op het archief van de uitgeverij Stols in Den Haag, een grote verzameling brieven, contracten en andere documenten. Met een schuin oog kijk ik naar de prijs: bijna veertigduizend euro. Of een exemplaar van het door W.F. Hermans vervaardigde Dinky Toys; dit gesigneerde exemplaar (uit een oplage van veertig, genummerd stuks) kost duizend euro. Als ik door de laatstverschenen catalogus blader zie ik ook boeken van vijftig, honderd en tweehonderd euro, brieven en ansichtkaarten van uitgevers en auteurs, bijvoorbeeld het gesigneerde menu van het diner ter gelegenheid van de oprichting van het Geheim Grunberg Genootschap met een afbeelding van de schrijver.
Hoe kom je aan zulke bijzondere dingen? Die worden aangekocht op gespecialiseerde beurzen en veilingen, soms direct van familie of collega’s. Bij ons, zegt Fokas, is de inkoop belangrijker dan de verkoop. Iets moois mag pas verkocht worden, als wij er zelf lang genoeg plezier van hebben gehad. Eens, meldt hij, verkocht ik binnen vierentwintig uur een brief van Couperus en daar heb ik nu nog spijt van. Wie zijn hun klanten? Hoofdzakelijk verzamelaars, mensen die alles van een bepaalde auteur willen bezitten. De antiquaren kennen de voorkeuren en zoeken soms dat ene speciale exemplaar voor die bepaalde collectie. Daarnaast zijn er ook instellingen: literaire musea, de koninklijke bibliotheek, universiteiten e.d. Twee keer per jaar wordt een catalogus uitgebracht, verdere bekendmaking via de web site op internet en opnieuw op gespecialiseerde beurzen. Jaarlijks wordt in Amsterdam de Europese Antiquarische boeken en prentenbeurs gehouden.

De dozen en kratten met boeken wijzen vooruit op de verhuizing naar Den Haag die op het punt staat te gebeuren. Niet omdat Bemmel niet langer voldoet. Het zijn persoonlijke omstandigheden die de doorslag hebben gegeven. Op zich, zeggen ze, is Bemmel is een prima plaats voor een antiquariaat, de mensen overlopen je niet en meer dan een postkantoor om de bestellingen te verzenden, hebben wij niet nodig.
Tenslotte fotografeer ik de handelaar in bijzondere boeken in de vroeger spreekkamer. Achter hem het bureau van Marcellus Emants, daarbovenop de prullenmand van Louis Couperus. De wereld van het boek kent spannende deelprovincies. Voor een bezoek per internet reis je af naar www.fokas.nl

Noud Bles